«ՀՀԿ-ի ամենամեծ թերացումն այն է, որ հասարակական կարծիքի ձևավորումը թողեց իր ընդդիմախոսներին»

ԱԱԾ-ի գործողությունները դարձել են մեր քաղաքական և հասարակական կյանքի անբաժան մասը: Հասարակությունն արդեն վարժվել է, որ ամեն օր մի բացահայտում պետք է լինի: Նոր իշխանությունն էլ, կարծես, երկու ուղղությամբ է աշխատում՝ իրավական գործողություններ և ԸՕ-ի մշակում: Հենց այս երկու թեմաների շուրջ էլ «Իրատեսը» զրուցեց ՀՀԿ խորհրդարանական խմբակցության անդամ ԿԱՐԻՆԵ ԱՃԵՄՅԱՆԻ հետ:

-Ո՞րն է ներքաղաքական զարգացումների Ձեր գնահատականը:
-Ես լավատես մարդ եմ, այսօրվա զարգացումները, սակայն, ինձ լավատեսություն չեն ներշնչում: Քաղաքականությունն ինձ ստիպել է դառնալ խիստ իրատես: Ցավոք, այս իշխանափոխությունից հետո կառավարությունը, նոր բան ստեղծելու առումով, որևէ հստակ քայլ չի արել: Իրենց ցանկությունն է հինն ամբողջովին ջնջել ու նորը ստեղծել, բայց այդ ճանապարհին հստակ ծրագիր, տեսլական չկան: Միայն հինը փնովելով, վատաբանելով, նորը չեն ստեղծում, երկիր չեն զարգացնում: Ընդհանրապես շատ կարևոր է հասարակական կարծիքի ձևավորումը, ու ափսոսում եմ, որ մեր իշխանությունը չկարողացավ երկիրն առաջ տանելու իր տասը տարիների աշխատանքը հավուր պատշաճի հանրությանը ներկայացնել: Հակառակը՝ մեր ընդդիմախոսները շեշտը մշտապես դրել են բացասական երևույթների վրա, անընդհատ հասարակությանը հրամցվել է միայն բացասականը, որը կա բոլոր քաղաքական ուժերում: Խորհրդարանը հասարակության հայելին է: Մեր կուսակցության ղեկավարի հետ հաճախ էինք խոսում այս թեմայով, և նա ասում էր, որ մեր երկրում գոյություն ունեցող բոլոր շերտերը ներկայացված են խորհրդարանում: Չի կարող հասարակությունը լինել մի տեսակ, իսկ խորհրդարանը` իդեալական։ Այսպես է բոլոր երկրներում: Պարզապես զարգացած երկրներում այս կոնտրաստներն ավելի «փափուկ» են: ՀՀԿ-ի ամենամեծ թերացումն այն է, որ հասարակական կարծիքի ձևավորումը թողեց իր ընդդիմախոսներին: Իսկ նրանք այլակերպեցին այն ամենը, ինչ քաղաքական դաշտում տեղի էր ունենում: Սա հանգեցրեց այն բանին, որ չկարողացանք իշխանությունը պահել:
-Անկախ հասարակական կարծիքից, ԱԱԾ-ի վերջին բացահայտումները ցույց տվեցին, որ իշխող կուսակցությունում կային մարդիկ, որոնք թալանել էին և՛ պետական միջոցները, և՛ զինվորի բաժինն էին գողացել: Այս ամենը չի՞ խանգարել ՀՀԿ-ին, ինչու՞ էիք հանդուրժող նման երևույթների նկատմամբ:
-Իհարկե, խանգարել է: Բայց բոլոր երկրներում էլ կոռուպցիան իշխանությունների մեջ է լինում, որովհետև իշխանությունը լծակներ ունի, ու այդ լծակներով են բոլոր հարցերը կարգավորվում: Մենք էլ տարիներ շարունակ մշտապես խոսել ենք բացասական երևույթների մասին, այնպես չէ, որ մենք այդ ամենը չենք տեսել: Հավանաբար շատ կատեգորիկ չի եղել կոռուպցիայի դեմ պայքարը: Այն, որ կոռուպցիայի դեմ պայքարի բոլոր օրենսդրական ակտերը մենք ենք ընդունել, փաստ է: Այսօր հենց այդ օրենքներով է նոր իշխանությունն իրացնում իր գործառույթները: Կարծում եմ, կոռուպցիայի դեմ պայքարը մշտապես պետք է լինի զարգացման ճանապարհ բռնած երկրներում: Քանի մարդը կա, կոռուպցիան գոյություն ունի, դրա դեմ պայքարը պետք է լինի մշտական, հնարավոր չէ կոռուպցիան արմատախիլ անել: Օրինական դաշտում ազնիվ աշխատող մարդկանց թիվը մշտապես քիչ է լինում, մարդիկ էլ կան, որ մշտապես թաթախված են կոռուպցիայի մեջ:
-Կարծում եք` նոր իշխանությու՞նն էլ իր կոռուպցիոներները կունենա:
-Իհարկե, դա չենք կարող բացառել: Ժամանակը ցույց կտա, թե ով ինչ կանի, սակայն այսօր էլ տեսնում եմ, որ կան իրադրություններ, երբ նրանք ցանկանում են նրբորեն շրջանցել օրենքը: Առաջին հերթին պետք է օրենքը պաշտպանել, առավել ևս` խորհրդարանում, բայց երբ տեսնում եմ, որ որևէ խնդիր լուծելու համար անգամ փոքր հարցերում են ուզում օրենքը շրջանցել, արդեն իմ մեջ կասկածներ են առաջանում: Ի դեպ, բացարձակապես համաձայն չեմ այն մտքի հետ, որ ԱԺ-ում «Ելքի» մեր գործընկերներն են հնչեցնում, թե պոզիտիվ անփորձությունը մեծ ձեռքբերում է: Համոզված եմ, որ երկիրն առաջ են տանում փորձառու, խելացի, գրագետ, ճանապարհ անցած, հոգևոր և բարոյական արժեքներ կրող մարդիկ, որոնք պետությունը հեռու կպահեն տարատեսակ փորձություններից: Այսօր շատ է խոսվում կոսմոպոլիտիզմի մասին, բայց եթե հասարակությունը ցանկանում է իր ազգային նկարագիրը պահպանել, պետք է իշխանությունում լինեն նաև ազգային արժեքները կրող անհատներ:
-Նոր իշխանությունն իր առաջնահերթություններից մեկը համարել է արտահերթ խորհրդարանական արդար ընտրությունների անցկացումը: Հիմա ԸՕ-ն է բարեփոխվում, և կառավարության հանձնաժողովի ու ԱԺ աշխատանքային խմբի միջև այնքան էլ կառուցողական չեն աշխատանքները: Ավելին, երբեմն հարցը հասնում է անգամ «բազարներին», երբ կառավարության հանձնաժողովը, կոպիտ ասած, բանի տեղ չի դնում խորհրդարանական ուժերի առաջարկները: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս քննարկումներին:
-Խորհրդարանական երկրում չի կարելի ԱԺ-ին որևէ բան պարտադրել: Պետք է անպայման քննարկումներ անել ու գալ կոնսենսուսի, ինչպես նախորդ ԸՕ-ի քննարկումների ժամանակ եղավ, և կոնսենսուս ձևավորվեց: ԸՕ-ի շուրջ քննարկումները քաղաքականից այլ հարթություն տանելը խիստ բացասաբար կանդրադառնա բոլոր ուժերի վրա: Ի վերջո, խորհրդարանն է ԸՕ-ն ընդունողը, որևէ ուժ պարտադրված չէ դա անելու: Մենք կողմ ենք, որ կոնսենսուս լինի բոլոր ուժերի միջև: Խորհրդարանական երկրում կարևորը ԸՕ-ն կյանքի կոչելն է, շատ հեշտ է այն գրելը, թվացյալ դրական կետեր այնտեղ մտցնելը, բայց չափազանց բարդ է այդ ամենին միս ու արյուն հաղորդելը: Այս առումով ուրախ եմ, որ Վիգեն Սարգսյանն օրեր առաջ այդ հարցը կոնկրետ դրեց: Պետք է հասկանալ, որ այս ուժերը հավաքվել են ԸՕ-ն բարելավելու, և շատ կարևոր է իրար լսելը, ընդունելը և առողջ հատիկի հետ հաշվի նստելը, անկախ այն բանից, թե որ ուժն է դա առաջ քաշում: Սա քաղաքական փաստաթուղթ է, ԸՕ-ն սահմանադրական օրենք է և քվեարկվելու է խորհրդարանական ուժերի ճնշող մեծամասնությամբ:
-Եթե, այդուհանդերձ, կառավարական հանձնաժողովը ներկայացնի մի փաստաթուղթ, հաշվի առնելով ՀՀԿ-ի առաջարկները, Դուք դե՞մ կքվեարկեք:
-Դա չպետք է լինի վերջնագիր: Եթե որոշել ենք հանձնաժողովներ ստեղծել և քննարկել, դա ձևական բնույթ չպետք է կրի, որ հետո էլ մի փաստաթուղթ բերեն ու ասեն, թե պարտավոր ենք քվեարկել: Կառավարության հանձնաժողովը պետք է սա հասկանա և համաձայնությունների հանգի:
-Նրանք իրենց համարում են մասնագիտական հանձնաժողով:
-Բոլորն էլ տեսնում են, թե իրականում ովքեր են այդ գործում մասնագետ: Ինչ էլ հիմա ասեն, իրականությունն այն է, որ տարիների ընթացքում և՛ մեր ԸՕ-ն, և՛ ընտրական գործընթացները բարելավվել են: Կցանկանայի այս անգամ էլ տեսնել նույնքան բարելավված ԸՕ և պարզ ու թափանցիկ ընտրություններ, ինչը բոլորս ենք երազում: Աշխարհում չկա մի երկիր, ուր, մարդկային գործոնով պայմանավորված, որոշակի թերություններ չլինեն: ՀՀԿ-ն այդ խնդիրների դեմ ամենաշատ պայքարողներից է եղել:
-Ի վերջո, արդար ընտրությունների անցկացման խնդիրը ոչ կատարյալ ԸՕ-ի՞ մեջ է, թե՞ քաղաքական կամքի: Այս իշխանությունները հայտարարել են, որ քաղաքական կամք ունեն նորմալ ընտրություններ անցկացնելու համար:
-Մենք ամեն ինչ արել ենք, որ ԸՕ-ն բարելավվի: Եթե այդքան վատն էին մեր անցկացրած ընտրությունները, բոլոր միջազգային կառույցները դրանք չէին ընդունի, չէին ընդունի խորհրդարանի լեգիտիմությունը նաև քաղաքական ուժերը, այդ թվում` «Ելքը»: Մարդկային գործոնով պայմանավորված, անշուշտ, թերացումներ եղել են, բայց ԸՕ-ն ընտրությունից ընտրություն բարելավվել է: Այո, մեծ հաշվով լավ ընտրությունների անցկացումը միայն ԸՕ-ով չի պայմանավորված:
-Այսօր մի քանի հարցերի շուրջ անհամաձայնություն կա քաղաքական ուժերի միջև, նաև վեճ կա, այսպես ասած, ռեյտինգային ընտրակարգի առնչությամբ:
-Քանի որ այդ ընտրակարգն առաջին անգամ գործողության մեջ դրվեց, հնարավոր է` ինչ-որ խնդիրներ է ստեղծել, դա կարելի է քննարկումներով շտկել: Կարծում եմ, մեր երկրում մեծամասնական ընտրակարգը շատ կարևոր է, որովհետև շատ պատգամավորներ կապված են իրենց ընտրատարածքների հետ, որտեղից էլ ընտրվում են: Քիչ են այն պատգամավորները, ովքեր կարծում են, թե բոլորի պատգամավորն են ու բոլորին պետք է լսեն: Այլ տարբերակ ընտրելու դեպքում, կարծում եմ, պատասխանատվությունը կնվազի: Պետք է չհեռանալ հասարակությունից:
-Հաջորդ խնդիրն առնչվում է անցողիկ շեմի իջեցմանը, ինչին ՀՀԿ-ն համաձայն չէ: Ինչու՞:
-Անցողիկ շեմը պետք է ոչ թե իջեցնել, այլ բարձրացնել: Եթե խորհրդարանական երկիր ենք կառուցում, քաղաքական ուժերը պետք է խոշորանան, ուժեղանան, սակայն սա չպետք է անտրամաբանական ու արհեստական լինի: Մենք հեռանում ենք կայուն մեծամասնության գաղափարից, ինչը հանգեցնելու է քաոսի, անկառավարելիության: Որքան էլ այսօր մեզ քննադատեն, Հայաստանում ամենակայացած քաղաքական ուժը ՀՀԿ-ն է՝ իր կառույցներով, գաղափարախոսությամբ, անցած ճանապարհով: Ժամանակը ցույց կտա` քաղաքական դաշտում ով ինչի է ընդունակ: Չունենալով թիմ, դաշնակիցներ ու խոսել մեծ տեսլականներից, աբսուրդ է:
-Առաջիկայում խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններ են սպասվում, կայացած ՀՀԿ-ն կկարողանա՞ անցողիկ շեմը հաղթահարել:
-Համոզված եմ, որ կհաղթահարի: Ե՛վ Վենետիկի հանձնաժողովը, և՛ քաղաքական ուժերը կարծում են, որ պետք է դեռ պատրաստվել ընտրություններին, մեկ մարդով ընտրություն չի լինում, չի լինելու երբեք, որովհետև դա հանգեցնելու է վտանգավոր հետևանքների: Չեմ կարծում, որ շուտ կլինեն ընտրությունները, որովհետև դրան պետք է պատրաստ լինել:
- ՀՀԿ-ն ներքուստ պատրա՞ստ է, ներքին ռեսուրսները բավարա՞ր են:
-Մեր ռեսուրսները պետք է ճիշտ օգտագործենք: Համոզված եմ՝ այսօր մեր առջև ծառացած մարտահրավերները կարող ենք հաղթահարել:
-Ներկուսակցական շոկը կանցնի՞:
-Ժամանակն այնպիսի սրբագրումներ կանի, որ ճշմարտությունն ու արդարությունն առաջին պլան կմղվեն: Համաձայն եմ, որ այսօր հասարակությունում կան բարոյահոգեբանական, իրավական բազում խնդիրներ, որոնք ժամանակի ընթացքում կհաղթահարվեն: ՀՀԿ-ում շատ նվիրյալ մարդիկ կան, որոնք աշխատել են երկրի հզորացման համար, իսկ թերությունները, որոնք ժամանակին պետք է շտկեինք, հիմա կշտկվեն:

Զրույցը՝ Ռուզան ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ